امام علی(ع) : آدم عاقل کسی است که حتی یک نَفَس از عُمر خود را در چیزی که برایش سودی ندارد به هَدَر نمی دهد.هر روزی که بگذرد قسمتی از وجود تو را با خود میبرد
خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی، راستی که تو ستوده شده و بزرگواری. خداوندا بر محمد و آل محمد برکت نازل فرما، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم برکت نازل فرمودی، به راستی که تو ستوده شده و بزرگواری
درباره حقیقت اسم اعظم دو دیدگاه عمده وجود دارد: بسیارى از مفسران، آن را بر اساس ظاهر روایات، مركب از حروف و الفاظ دانسته‌اند. برخى گفته‌اند: اسم اعظم، اسمى معین نیست بلكه هر اسمى را كه بنده در حال استغراق در معرفت الهى و انقطاع فكر و عقل از غیر او بر زبان آورد، همان اسم اعظم است.
در پاره‌ای از احادیث ذیل آیات قرآن آمده است كه در میان اسماى حسنای الهی، اسم اعظمى است که هركس خدا را بدان نام بخواند مستجاب‌الدعوه خواهد بود.
اسماء حسنای الهی
بیش و پیش از آنکه پرده از راز سر به مهر "اسم اعظم خدا" برگشائیم، تقدیم چند مقدمه پیرامون حقیقت اسم اعظم ضروری می‌نماید:
1. کلمه اسم به معنای نشانه است. هر اسمی نشانه یک چیزی است. برخی از اسامی، اعتباری و فاقد مسمّای خارجی هستند و برخی حاکی از مصداق و حقیقت خارجی. اگرچه ممکن است اسمی به غلط بر شخصی یا چیزی گذارده شود که با مسمّا نباشد مثل اسم عبدالله برای کافر، لیک در بحث حاضر، مراد ما از اسم، نام‌هایی است که داری مسمّا و مفهوم‌اند.
2. منظور از اسم، لفظ و کلمه نیست. چون هر اسمی در قالب کلمه، صرفا حاکی از مفهوم آن کلمه هست و نه نشانه خود آن اسم. و مفهوم نیز نشانه مصداق واقعی. پس کلمات(اسماء در قالب لفظ و کلمه) در حقیقت " اسم اسم" اند.
3. اسماء خداوند دارای واقعیت خارجی‌اند که این حقیقت خارجی، در قالب الفاظ، مفهوم ما میشوند.
4. ماسوا الله هر چه هست، اسم و نشانه خداست. حد وجودی این اسم‌ها یکسان نیستند. هر یک از ماسوی الله به قدر ظرفیت وجودی‌‌شان نشانگر خدا هستند. در نتیجه؛ اسم اعظم خدا عبارت است از کامل‌ترین موجودی که دارای بیشترین تجلی نسبت به ذات و صفات حسنای خداست.
حقیقت اسم اعظم چیست؟
پس از تقدیم این چهار مقدمه اینک در باب حقیقت اسم اعظم باید گفت:
درباره حقیقت اسم اعظم دو دیدگاه عمده وجود دارد: بسیارى از مفسران، آن را بر اساس ظاهر روایات، مركب از حروف و الفاظ دانسته‌اند. برخى گفته‌اند: اسم اعظم، اسمى معین نیست بلكه هر اسمى را كه بنده در حال استغراق در معرفت الهى و انقطاع فكر و عقل از غیر او بر زبان آورد، همان اسم اعظم است.[1]
برخى دیگر، آن را اسمى معین دانسته‌اند كه میان آنان دو قول وجود دارد: الف. اسم اعظم به هیچ وجه نزد آفریدگان معلوم نیست. ب. اسم اعظم به گونه‌اى معلوم است.[2]
صاحبان قول نخست، پنهان بودن اسم اعظم را بدان جهت دانسته‌اند كه مردم بر ذكر همه اسماى الهى مواظبت كنند به این امید كه اسم اعظم نیز بر زبانشان جارى شود.[3] شاید بتوان گفت یكى از رازهاى پنهان بودن اسم اعظم، مصون ماندن آن از دست نامحرمان و اغیار است و این خود نوعى تقدس و تنزیه اسم خداست.
صاحبان قول دوم در تعیین اسم اعظم آراى گوناگونى دارند: الف. كلمه «اللّه».[4] ب. كلمه «هو».[5] ج. «الحیّ القیّوم».[6] د. «ذوالجلال والإكرام».[7] هـ. حروف مقطعه.[8] و. برخى اسم اعظم را از 11 حرف «أهَمٌ، سَقَكٌ، حَلَعٌ، یَصٌ» مركب و جامع عناصر چهارگانه (آتش، خاك، هوا و آب) دانسته‌اند.[9]
علامه طباطبایی بر این باور است که هیچ یک از نامهای خدا را نمی‌توان بزرگ‌تر از دیگر نام‌ها دانست؛ بلکه هر نامی را بنده از روی التجاء و انقطاع کامل از ماسوا بر زبان آورد و به آن توسل جوید، همان برای او اسم اعظم است.[10]
برخی گفته‌اند: اسم اعظم خدا، از جنس واژه و لفظ نیست بلکه مقامی است که هر کس روی این کرسی بنشیند، می‌توان به اذن خدا، کار خدایی انجام دهد.[11]
گمانه‌زنی‌‌ها در باب اسم اعظم
1. در پاره‌ای روایات ذیل آیه 40 سوره نمل، گفته شده که مصداق" اَلَّذِى عِندَهُ عِلمٌ مِنَ الكِتب" آصف بن برخیا، وزیر سلیمان پیامبر است. همچنین درباره اسم اعظمى كه آصف، خداوند را با آن خواند، برخى بر این عقیده‌اند كه «یا‌حىّ یا قیّوم» بوده كه به زبان عبرى «آهیا شراهیا» است.
2. علیخان شیرازی در کتاب «کلم طیّب» نقل فرموده که اسم اعظم خدای تعالی آنست که افتتاح او اللَّه و اختتام او هُوَ است و حروفش نقطه ندارد وَلا یَتَغَیَّرُ قَرائَتُهُ اُعْرِبَ اَمْ لَمْ یُعْرَبْ و این در قرآن مجید در ۵ آیه مبارکه از ۵ سوره است: بقره و آل عمران و نساء و طه و تغابن. شیخ مغربی گفته هر که این ۵ آیه مبارکه را وِرد خود قرار دهد و هر روز ۱۱ بار بخواند هر آینه آسان شود برای او هر مهمّی از کُلّی و جُزئی بزودی انشاءاللَّه تعالی
و آن ۵ آیه این است:
اَللَّهُ لا اِلهَ إلاَّ هُوَ الْحَیُّ القَیُّومُ... تا آخر آیت‌الکرسی
(ترجمه: خدایی که نیست معبودی جز او زنده و پاینده است)
(ترجمه: خدایی که نیست معبودی جز او زنده و پاینده که کتاب را به حق بر تو نازل فرمود و کتاب‌های پیشین را تصدیق کند و از پیش تورات و انجیل رانازل کرده که هدایتی است برای مردم و فرقان را نیز نازل فرمود)
شرح دعای «يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ» از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
ماه مبارك رمضان براى اين است كه مردم با دعاکردن، به همه اين روزها و شب ها اهميت دهند، چرا که خداوند اجابت را در ميان دعاها، در زمان ها و مكان هايى كه مظان اجابت دعاست، پنهان كرده تا همه مردم به دعاها روی آورند.
در این میان، دعای «يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ» از جمله دعاهايى است كه از مضامين و محتواى بسيار بلندى برخوردار است، و قرائت آن در ماه مبارك رمضان بعد از نمازهاى واجب توصیه شده است؛ «سيد بن طاووس» از امام صادق و امام كاظم عليهما السلام روايت كرده است كه فرمودند: از اول ماه تا آخر ماه مبارك بعد از هر نماز فريضه اى، آن دعای شریف زمزمه شود.
خداشناسی در دعای «يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ»
«یا عَلِىُّ، یا عَظیمُ، یا غَفُورُ، یا رَحیمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظیمُ، الَّذى لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىءٌ ،وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ؛ اى برتر و با عظمت، اى آمرزنده و مهربان، تويى پروردگار با عظمتى كه چيزى همانندت نيست و تويى شنواى بينا».
فراز های فوق پيرامون مسأله خداشناسى سخن مى گويد. «علو مقام و عظمت خداوند» اولین و دومین اوصاف الهی در اين دعاست.
كلمه «على» كه از ماده «علو» گرفته شده به معنى بلند مقام است، و نيز به كسى گفته مى شود كه قادر و قاهر است و كسى قدرت مقاومت در برابر اراده او ندارد.
هم چنین تنوع موارد استعمال كلمه «عظيم» در قرآن مجيد نشان می دهد، اين واژه به هر چيزى كه به نوعى داراى بزرگى، عظمت و وسعت باشد اطلاق مى گردد.
در ادامه دو صفت از صفات مهر آميز خدا، یعنی «غفور» و «رحيم» ذکر شده که بيان كننده نهايت لطف و رحمت خداست، و به جنبه آمرزش خداوند اشاره دارد، که بیان غفران و رحمت الهی جنبه اميدوارى را در میان دعا کنندگان غلبه می دهد.
«اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظیمُ؛ تويى پروردگار با عظمت»؛ یعنی او هم «رب» است و پروردگار، و هم «عظيم» است و قادر و مقتدر.
واژه «ربّ» در اصل به معناى پرورش و تربيت کننده و سوق دهنده به كمال است، و هنگامى كه به طور مطلق به كار رود تنها بر خداوند اطلاق مى شود چرا كه او مالك حقيقى و مربى و مصلح همه چيز است.
تعبير به «رب» (مالك و مربى) در این دعای شریف، بهترين محرك براى تفكر و انديشه است، چرا كه مهم ترين مساله در زندگى انسان اين است كه بداند از ناحيه چه كسى آفريده شده؟ و امروز صاحب اختيار و مربى و ولى نعمت او كيست؟
«الَّذى لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىءٌ؛ كه چيزى همانندت نيست». این جمله در حقيقت پايه اصلى شناخت تمام صفات خداست كه بدون توجه به آن به هيچ يك از اوصاف پروردگار نمى توان پى برد، زيرا خطرناك ترين پرتگاهى كه بر سر راه پويندگان طريق «معرفة الله» قرار دارد همان پرتگاه «تشبيه» است كه خدا را در وصفى از اوصاف شبيه مخلوقاتش بدانند اين امر سبب مىشود كه به دره شرك سقوط كنند.
سپس اوصاف ديگر ذات مقدسش آمده است: «وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ؛ و تويى شنواى بينا».
مقصود از توصيف خداوند به اين دو صفت اين است كه تمام ديدنى ها و شنيدنى ها پيش او حاضرند، هرگز خداوند از آنها غافل نيست، به عبارت ديگر آنچه را كه ديگران با چشم و گوش مى بينند و يا مى شنوند، او با علم نامتناهى خود از آنها آگاه بوده و اطّلاع دارد.
شناخت ماه مبارک رمضان
«وَهذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَکَرَّمْتَهُ، وَشَرَّفْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ، وَهُوَ الشَّهْرُ الَّذى فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَىَّ، وَهُوَ شَهْرُرَمَضانَ، الَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ؛ و اين ماهى است كه عظمت بخشيده و گرامى داشتى و بر ماه هاى ديگر شرافت و برترى دادى، و ماهى است كه روزه اش را بر من واجب فرمودى و اين همان ماه رمضانى است كه قرآن را در آن فرو فرستادى».
ماه رمضان، از ماه هاى بسيار پرفضيلت است به نحوی که آن ماه مبارک را «شهر الله؛ ماه خدا» مى نامند. که اشاره به عظمت ماه مبارك رمضان است؛ وگرنه همه جا خانه او و همه ماه ها ماه او است.
اينكه ماه رمضان براى روزه گرفتن انتخاب شده بخاطر اين است كه اين ماه بر ساير ماه ها برترى دارد.
در ادامه خداوند متعال، اهميت و ارزش ماه رمضان را به خاطر نزول قرآن در اين ماه مى داند. معناى اين سخن آن است كه قرآن آن قدر ارزشمند و والاست كه شعاع آن، ماه رمضان، كه بسان ظرفى براى قرآن است، را نيز گران بها كرده است.
اين ويژگى مهم كه در ماه رمضان واقع شد تصادفى نيست بلكه بين آن ارتباط وجود دارد، ماه رمضان ماه تربيت است و تربيت بدون تعليم نمى شود و قرآن تعليم دهنده است و بايد قرآن در اين ماه نازل شود و بهار تلاوت قرآن باشد، در نتیجه آنها كه در اين ماه خود را ساختند مقدرات خود را در اين ماه تعيين مى کنند.
وبلاگی با مطالب و نکات گوناگون اعم از خانه داری،روانشناسی،آشپزی،مذهبی،تغذیه و بهداشت و سلامت و...سعی می کنیم مطالب و نکات مفید و کاربردی بیان بشه با ذکر منبع یا نقل قول از سایت،وبلاگ و کانالی از پیام رسان ها.ان شاءالله مفید واقع بشه و مارو هم دعا کنید.اَللًهُمًَ صَلًِ عَلی مُحَمًَدٍ وَ آلِ مُحَمًَدٍ وَ عَجًِل فَرَجَهُم وَاحشُرنا مَعَهُم وَالعَن اَعدائَهُم(خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد و تعجیل فرما در فرجشان و ما را با آنان محشور فرما و بر دشمنانشان لعنت فرست).اَلْحَمْدُ للهِ عَلَی کُـلِّ نِعْمَةٍ وَ أَسـأَلُ اللهَ مِـنْ کُـلِّ خَـیْـرٍ وَ أَعُـــوذُ بِـاللهِ مِنْ کُلِّ شَــرٍّ وَ أَسْــتَغْــفِرُ اللهَ مِنْ کُـلِّ ذَنْـبٍ
