هر کسی می‌تواند دچار تهوع شود اما در شرایطی خاص، تهوع بیشتر رخ می‌دهد. مثلا وقتی کسی تحت شیمی‌درمانی است یا باردار است. لازم به یادآوری است که تهوع به‌خودی‌خود یک بیماری یا مشکلی در سلامتی نیست؛ بلکه یک علامت بالقوه از یک بیماری، عارضه یا دیگر وضعیت‌های فیزیکی است.
ناگهان احساس تهوع کردن، تجربه‌ای واقعا ناخوشایند است که احتمالا ذهن را نیز درگیر می‌کند. اگر دچار چنین حالتی شوید احتمالا شروع می‌کنید به یادآوردن غذاهایی که خورده‌اید یا هر کاری که اخیرا انجام داده‌اید. شاید هم برای شخص شما این سؤال مطرح شود که آیا ممکن است باردار باشید. اما اگر مطمئن باشید که باردار نیستید و غذای نامناسبی هم نخورده‌اید، دور از انتظار نیست که از حالت تهوعتان متعجب شوید.
خیلی چیزها می‌توانند معده‌تان را به هم بریزند که هیچ ارتباطی با بارداری و غذایی که خورده‌اید ندارند.
تهوع چیست؟
مطمئنا همه ما زمانی در زندگی خود تهوع را تجربه کرده‌ایم. تهوع یک احساس ناخوشایند در معده است که اغلب با تمایل به استفراغ کردن همراه است. شما ممکن است حالت تهوع داشته باشید بدون اینکه استفراغ کنید؛ یعنی فقط احساس کنید که استفراغی در راه است.
هر کسی می‌تواند دچار تهوع شود اما در شرایطی خاص، تهوع بیشتر رخ می‌دهد. مثلا وقتی کسی تحت شیمی‌درمانی است یا باردار است. لازم به یادآوری است که تهوع به خودی خود یک بیماری یا مشکلی در سلامتی نیست؛ بلکه یک علامت بالقوه از یک بیماری، عارضه یا دیگر وضعیت‌های فیزیکی است.
علائم تهوع
توضیح علائم تهوع کمی سخت است؛ به هر حال احساسی در معده‌تان دارید که درست و معمولی نیست. اما اگر بخواهیم مشخص‌تر توضیح بدهیم، علائم زیر را می‌توانیم بیان کنیم:
. احساسی عجیب در سینه، بالای شکم یا پشت حلق
. تعریق
. احساس ناراحتی در معده
. از دست دادن اشتها
. انقباضات غیرقابل کنترل عضلات شکمی و تنفسی
. احساس اینکه در حال بالا آوردن هستید
. واقعا استفراغ کردن
. بزاق زیاد
علت تهوع
برخی از معمول‌ترین علت‌های احساس تهوع که خوب است بدانید:
استرس یا اضطراب دارید
هر چند استرس یک هیجان است اما تغییراتی در بدن نیز ایجاد می‌کند. معده و روده‌ها نسبت به احساسات منفی بسیار حساس‌اند. روده‌های شما عصب‌هایی دارند که کارشان ایجاد انقباض در عضلات این سیستم برای به جریان انداختن فرایند گوارش غذاست. اما وقتی استرس دارید یا مضطرب هستید، مغز شما ممکن است سیگنال‌هایی به این عصب‌ها ارسال کند که باعث می‌شود انقباضات اضافی روی بدهند. همه‌ی این انقباض‌ها باعث می‌شوند ریتم نرمال گوارشتان به هم بریزد که می‌تواند به شما حالت تهوع بدهد. نیازی نیست خیلی استرس و اضطراب داشته باشید تا این اثرات را احساس کنید؛ حتی کمی استرس هم می‌تواند سبب حالت تهوع شود.
کشیدن چند نفس عمیق می‌تواند کمک کند بیشتر احساس آرامش کنید و در نتیجه حالت تهوعتان تسکین بیابد. یک راه دیگر هم اینکه یک فنجان چای زنجبیل بنوشید یا آبنبات زنجبیلی بمکید. زنجبیل این ریشه تند دارای خواصی است که ضد تهوع‌اند. اگر مدام به دلیل استرس و اضطراب دچار حالت تهوع می‌شوید، مراجعه به روان‌درمانگر هم می‌تواند ایده خوبی باشد.
شاید گرسنه‌اید یا غذای زیادی را با عجله خورده‌اید
وقتی معده‌تان چند ساعت خالی می‌ماند، قند خونتان خیلی پایین می‌آید (خصوصا اگر آخرین چیزی که خورده‌اید بیشتر کربوهیدرات بوده است). این اتفاق می‌تواند به شما احساس سرگیجه و تهوع بدهد؛ چیزی شبیه این احساس که انگار دارید از حال می‌روید.
چیزی بخورید که کربوهیدرات زیادی دارد مانند یک لیوان آبمیوه، یک میوه تازه یا میوه خشک‌شده و یا نان. رساندن قند به سیستم بدن باعث می‌شود قند خونتان به سطح نرمال برگردد، بنابراین احساس بهتری خواهید داشت. در این شرایط از خوردن غذاهایی که چربی یا پروتئین زیاد دارند خودداری کنید زیرا این‌ها نمی‌توانند قند خون را بالا بیاورند و در واقع جذب کربوهیدرات را هم کُند می‌کنند.
از طرفی دیگر اگر به یک باره مقدار زیادی غذا بخورید هم ممکن است دچار حالت تهوع شوید.
شاید نیاز دارید مقداری آب بنوشید
احساس تهوع می‌تواند ناشی از این باشد که معده‌تان به شما می‌گوید مقداری آب به بدنتان برسانید. برای برخی از افراد حتی دهیدراسیون خفیف هم می‌تواند ناراحتی‌هایی در معده ایجاد نماید.
اگر احساس تشنگی هم بکنید پس حتما متوجه می‌شوید که حالت تهوعتان ناشی از دهیدراته شدن بدنتان است. پس در چنین شرایطی باید آب بنوشید. معمولا آب خالی مناسب است اما اگر علائم دهیدراسیون شدید را دارید، مثلا خستگی، سرگیجه یا گیجی و پریشانی، فورا به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است از عوارض داروهایتان باشد
خیلی از داروها و حتی مکمل‌ها و داروهای معمولی می‌توانند حالت تهوع ایجاد کنند. گاهی مصرف یک قرص معمولی مانند ایبوپروفن و استامینوفن با معده خالی می‌تواند واقعا حالت تهوع به شما بدهد. وقتی غذایی در معده‌تان نیست که مثل یک ضربه‌گیر عمل کند، عناصر برخی از قرص‌ها می‌تواند مخاط معده را تحریک نماید. مکمل‌هایی مانند ویتامین C و ویتامین E و آهن نیز می‌توانند همین اثر را داشته باشند.
اگر بیشتر از یکی دو ساعت از آخرین غذایی که خورده‌اید می‌گذرد، می‌توانید با خوردن یک چیز کوچک جلوی ناراحتی معده‌تان را بگیرید. اغلب حتی یک تکه نان یا بیسکوئیت برای این منظور کافی است. سعی کنید داروها و ویتامین‌ها را با معده خالی نخورید تا معده‌تان پیش از اینکه دارویی وارد آن شود با غذا پوشش پیدا کند. معمولا خوردن غذا بعد از مصرف دارو از این جهت کمکی به رفع مسئله نمی‌کند.
شاید میگرن دارید
میگرن در برخی از افراد می‌تواند ایجاد حالت تهوع کند. کارشناسان دقیقا نمی‌دانند چرا میگرن می‌تواند احساس تهوع به شما بدهد. اما چیزی که مسلم است میگرن می‌تواند تاری دید و سرگیجه ایجاد کند و از این طریق سبب حالت تهوعتان بشود. اگر احساس می‌کنید در شرف یک حمله میگرن هستید از داروهای مسکن OTC استفاده کنید. ولی حتما پیش از مصرف دارو خوراکی کوچکی بخورید. ضمنا آب زیاد بنوشید چون کم آب شدن بدن می‌تواند سردرد و حالت تهوع را بدتر کند.
مسمومیت غذایی و آنفلوانزای معده
مسمومیت غذایی زمانی روی می‌دهد که سیستم گوارش در اثر مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده، تحریک یا عفونی شود. آنفلوانزای معده یا گاستروانتریت نیز زمانی رخ می‌دهد که یک ویروس، سیستم گوارش را آلوده می‌کند. به هر حال حالت تهوع یک علامت شایع در هر دوی این موارد است. علائم دیگری مانند اسهال و گرفتگی‌های شکم نیز در این عارضه‌ها وجود دارند.
شاید دچار عفونت گوش شده‌اید
اگر همراه با تهوع احساس فشار در گوشتان می‌کنید می‌تواند علامت عفونت گوش باشد. خوشبختانه این عارضه کاملا قابل درمان است. کانال‌های گوش داخلی نقش مهمی در کمک به حفظ تعادل دارند. اما یک عفونت می‌تواند سبب تغییراتی در سطح نرمال مایعات در یکی از گوش‌ها شود. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، مغز شما سیگنالی می‌گیرد که فشار در گوشی که عفونی شده با فشار گوش سالمتان تفاوت دارد و این سیگنال‌های به هم ریخته می‌توانند به شما سرگیجه و حالت تهوع بدهند.
از کجا باید بدانید عفونت گوش عامل تهوعتان است؟ معمولا عفونت گوش باعث گوش‌درد، احساس فشار در گوش، تغییراتی در شنوایی، گرفتگی بینی، سردرد و تب می‌شود. اگر متوجه این علائم شدید به پزشک مراجعه نمایید. پزشک با تجویز آنتی‌بیوتیک، عفونت را درمان می‌کند و شما در عرض چند روز احساس بهتری خواهید داشت.
ادامه مطلب لینک زیر ادامه مطلب
شاید باردارید
بارداری نیز یکی از علت‌های حالت تهوع است که به دلیل نوسانات هورمونی رخ می‌دهد، خصوصا طی ماه‌های اولیه بارداری. حالت تهوع معمولا تا پیش از هفته نهم بارداری وجود دارد و گاهی ممکن است تا هفته چهاردهم نیز ادامه داشته باشد. هرچند به تهوع‌های بارداری بیماری صبحگاهی می‌گویند اما متاسفانه در هر زمانی از روز می‌تواند رخ بدهد.
هرچند تهوع و استفراغ در دوران بارداری می‌تواند کاملا طبیعی باشد اما اگر به جایی رسید که شما را ترساند یا زندگیتان را به طور کلی تحت تاثیر قرار داد حتما از پزشکتان کمک بگیرید. تهوع و استفراغ شدید و ادامه‌دار در بارداری می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند دهیدراسیون بدن شود.
ممکن است یک حمله قلبی باشد
این علت بالقوه‌ی حالت تهوع ممکن است متعجبتان کند اما واقعیت این است که علائم حمله قلبی می‌تواند فراتر از درد در قفسه سینه باشد، خصوصا در خانم‌ها. هرچند درد سینه‌ای که برای چند دقیقه ادامه‌دار یا بدتر شود، همچنان شایعترین علامت یک حمله قلبی چه در زنان و چه در مردان است، اما زنان معمولا علائم کمتر شایع حمله قلبی را تجربه می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شود:
. تهوع
. استفراغ
. عرق سرد
. درد دست و شانه
. درد فک، گردن و کمر
. تنگی نفس که می‌تواند با یا بدون درد قفسه سینه باشد
درمان تهوع
. نوشیدنی‌های سرد و یخی بنوشید
. غذاهای سبک و بدون ادویه بخورید مانند نان ساده یا بیسکوئیت معمولی
. از خوردن غذاهای سرخ‌شده، چرب یا شیرین خودداری نمایید
. به‌آرامی غذا بخورید و وعده‌های غذایی‌تان را کوچکتر و مکررتر کنید
. غذاهای گرم و سرد را با هم نخورید
. مایعات را به آرامی بنوشید
. بعد از غذا فعالیت نکنید
. بعد از غذا فورا مسواک نزنید
. غذاهایتان را از تمام گروه‌های غذایی انتخاب کنید تا بتوانید تحملشان کنید
چگونه از تهوع پیشگیری کنیم؟
. طی روز وعده‌های غذایی کوچکتر بخورید، نه وعده‌های بزرگ و حجیم
. به آرامی غذا بخورید
. غذاهای سخت هضم نخورید
. غذاهای سرد یا با دمای اتاق بخورید تا در اثر بوی غذا یا غذای داغ دچار حالت تهوع نشوید
. بعد از غذا استراحت کنید
. اگر صبح‌ها حالت تهوع دارید، پیش از بیرون آمدن از رختخواب بیسکوئیت نمکی بخورید یا شب قبل از خواب یک اسنک پرپروتئین مانند گوشت بدون چربی یا پنیر میل کنید
. به جای اینکه وسط غذا آب بنوشید بین وعده‌های غذایی آب و مایعات بنوشید
. اگر در معرض حالت تهوع قرار دارید سعی کنید از محرکهایی مانند بوی غذا و پخت‌وپز، عطر، دود، فضاهای شلوغ، گرما، رطوبت، نورهای تند و رانندگی خودداری کنید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شاید بتوانید با چند اقدام ساده حالت تهوعتان را برطرف کنید اما برخی از علت‌های تهوع مانند دهیدراسیون شدید یا عفونت گوش، نیازمند اقدام پزشکی‌اند. علائم زیر نشان می‌دهند که باید به پزشک مراجعه کنید:
از آنجایی که تهوع معمولا با میل به استفراغ کردن همراه است، هر تهوع و استفراغی که بیش از دو روز برای بزرگسالان و بیش از 24 ساعت برای کودکان و بیش از 12 ساعت برای نوزادان طول کشید باید مورد بررسی پزشکی قرار بگیرد. حتی اگر حالت تهوع یا استفراغتان تا چند روز طول نکشید اما اپیزودهایی از این حالت را بیشتر از یک ماه داشتید، قطعا باید به پزشک مراجعه کنید.
دیگر علائمی که نیاز به اقدام پزشکی را ایجاد می‌کنند شامل درد در قفسه سینه، شکم‌درد شدید، تاری دید، گیجی، تب، سفتی گردن یا وجود خون در استفراغ یا مدفوع می‌شوند.
اگر هیچکدام از این مشکلات را ندارید باز هم بد نیست برای معلوم شدن علت تهوعتان به پزشک مراجعه کنید. شاید توصیه‌های پزشکی، مشکلتان را فورا برطرف نکند اما دست‌کم از نظر روحی احساس بهتری خواهید داشت و می‌توانید صبر کنید تا مشکل برطرف شود.
منبع: تبیان