ورلد بوک وبلاگی با مطالب جالب و کاربردی برای زندگی بهتر

مراسم عزاداری امام حسین (علیه السلام) از شعائر الهی است که همگان باید آن را عظیم بدارند و این مراسم همراه با معرفت و درک عظمت آن برگزار شود.

مقام معظم رهبری می‌فرمایند: ای مسلمانان، امروز، عاشوراست که می‌تواند دنیا را نجات دهد، به شرط آن که خوب و درست تبیین شود. فلذا مومنین باید شعائر الهی را تبیین نموده و عظیم بدارند تا به مرحله تقوای قلب برسند و مراسم‌های عاشورایی و عزاداری امام حسین (علیه السلام) به شرط آن که با معرفت و درک عظمت آن باشد از شعائر عظیم اسلامی و الهی است.

دشمن همیشه سعی دارند سلاح ایمان و تقوا را از شیعیان ستانده و ما را خلع سلاح نمایند و ما در این مورد باید آگاهانه عمل کرده و هوشیار باشیم در این ایام سوگواری برخی بدعت‌های خلاف شرع و ساختگی آمریکایی و انگلیسی در مراسمات ما رخنه پیدا نکند که این کار‌های استکبار برنامه ریزی برای آینده و نسل‌های آتی کشور می‌باشد که از همین بدعت‌های ساختگی به عنوان شبهه در صدد اختلاف افکنی‌های طرح ریزی شده استفاده خواهد کرد.
محرم و صفر موسم یادآوری قیام حسینی است که در آن تجلی اصول دین خدا صورت پذیرفته است؛ لذا بازخوانی آن عامل مهمی برای زنده نگه داشتن و حیات مستمر اسلام می‌گردد، آنجا که امام معصوم عشق به خدا را جایگزین همه دوست داشتنی‌های بی ارزش دنیایی می‌کند عملاً به توحید و وحدانیت خدا شهادت می‌دهد، و یا با ترجیح آخرت بر دنیا اهمیت معاد را نشان می‌دهد، و یا با جدا کردن حق از باطل عدالت را جلوه‌ای دوباره می‌بخشد، و قصد خود را از قیام احیای سنت جدش و مرام پدرش می‌خواند تا امر نبوت و امامت نیز تحقق و تداوم یابد، این‌ها همه و همه گوشه‌ای از تجلی اصول دین در مکتب الهی امام حسین (علیه السلام) می‌باشد.
شیطان که همه امیدش را به اغوای ادمیان بسته زنگ خطررا متوجه می‌شود ومی داند که اگر قراراست همه زحمت‌های او در اغوای فرزندان آدم به هدر رود به حرمت و ارزش گریه و عزاداری امام حسین (علیه السلام) خواهد بود.

اهمیت و فلسفه عزاداری امام حسین (علیه السلام)

برای پی بردن به اهمیت و فلسفه عزاداری امام حسین (علیه السلام) توجه به چند نکته ضروری است:

۱. قرآن بر زنده نگه داشتن فضیلت‌ها و صفات والای انسان‌های برجسته و اولیای دین در آیات گوناگون، تأکید ورزیده است.

۲. امامان بزرگوار شیعه (علیهماالسلام) درباره زنده نگه داشتن حادثه کربلا به شیوه‌های گوناگون مانند: الف) تشویق به برپایی مجالس سوگواری. ب) تشویق به گریستن و گریاندن. ج) تشویق شاعران به مرثیه سرایی. د) تشویق و ترغیب به زیارت امام حسین (علیه السلام)، تشویق کرده اند.

۳. ماه محرم، ماه پیروزی خون بر شمشیر و الهام بخش مبارزه با ستمگران است و در انتقال پیام جهانی امام حسین (علیه السلام)، نقش اساسی دارد.

۴. سوگواری عامل وحدت و رمز موفقیت برای ملت‌ها در طول تاریخ بوده است. بیشتر انقلاب‌های دنیا، از توجه به قیام حماسه سازان کربلا سرچشمه گرفته که یک نمونه از آن، آزادسازی شبه قاره هند از دست استعمار انگلیس بود و نمونه مهمتر آن انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و نمونه اخیر آن جریان مقاومت حزب الله جنوب لبنان در برابر صهیونیست تجاوزگر، بنابراین عزاداری برای امام حسین (علیه السلام) دارای آثار فراوانی مانند: عزت و سربلندی، بقای فرهنگ دینی و اسلامی و آثار دیگری است که نشان دهنده اهمیت آن است.

برپایی مجالس سوگواری ائمه معصومین (علیه السلام)

 یکی از شیوه‌هایی که امامان (علیهماالسلام) برای زنده نگه داشتن نهضت حسینی به کار گرفته اند، برپایی مجالس سوگواری، گریستن و گریاندن برای مصیبت‌های جانسوز کربلا و یادآوری آن حادثه در زمان‌های مناسب است.
 امام سجاد (علیه السلام) در طول دوران امامتش پیوسته سوگوار قصه عاشورا بود، در این مصیبت آنقدر گریست که از «بکائین» بسیار گریه کنندگان بشمار آمد و لقب گرفت.
 علقمه حضرمی نقل می‌کند که امام باقر (علیه السلام) در روز عاشورا برای امام حسین (علیه السلام) در خانه اش اقامه عزا می‌کرد و خود آن حضرت برای جدش می‌گریست، تقیه نمی‌کرد و به کسانی که در خانه بودند می‌فرمود: برای آن حضرت سوگواری کنند و در مصیبت حسین (علیه السلام) به یکدیگر تسلیت بگویند.
 امام صادق (علیه السلام) به داود رقی فرمود: من هرگز آب سرد ننوشیدم جز این که به یاد امام حسین (علیه السلام) افتادم.
 از حضرت امام رضا (علیه السلام) روایت شده است: وقتی ماه محرم می‌شد، کسی پدرم (امام کاظم (علیه السلام)) را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن بر وی غالب می‌شد تا روز دهم، و، چون روز عاشورا فرا می‌رسید، آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌فرمود: امروز، روزی است که حسین (علیه السلام) شهید شده است.
 ائمه اطهار (علیهماالسلام) نه تنها خود در عزای سالار شهیدان می‌گریستند، بلکه همواره مودم را به گریستن بر آن حضرت تشویق و ترغیب می‌نمودند. در روایتی آمده است: هر کس بر حسین (علیه السلام) بگرید، یا (حتی) یک تن را بگریاند، پاداشش بهشت است و هر کس حالت اندوه و گریه به خود بگیرد نیز، پاداشش بهشت است.

ضرورت عزاداری از دیدگاه روایات

در عرصه روایات، رویکرد ویژه‌ای در بحث عزاداری به چشم می‌خورد که آن را امری مستحب و پرفضیلت بر شمرده و برای آن اهمیت فراوانی قائل شده است.

در اینجا برخی روایات را می‌آوریم که در چهارچوب عزاداری و گریستن آمده است:
۱. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمود: «در روز قیامت هر چشمی گریان است مگر آن چشمی که بر حسین گریسته. چنین فردی همیشه خندان خواهد بود و به نعمت‌های بهشتی بشارت داده می‌شود».
 

۲. حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) به ابن شبیب می‌فرماید: «ای پسر شبیب! محرم، ماهی است که مردم در دوران جاهلیت ستم و قتل را در آن حرام می‌دانستند، ولی گروهی از مسلمانان، این حرمت را نشناختند، فرزند پیامبر را به قتل رساندند و زنان و فرزندانش را به اسارت بردند. اگر خواستی بر کسی بگریی، برای حسین بن علی گریه کن؛ زیرا او را مانند گوسفند ذبح کردند. هم چنین هیجده تن از اهل بیت او را که در روی زمین، کسی شبیه آنان نبود، به شهادت رسانیدند. این مصیبت چنان بزرگ است که آسمان‌ها و زمین در شهادتش گریسته اند. روز عاشورا، چشم‌های ما را خون بار کرد، دل‌های ما را سوزاند، اشک ما را روان ساخت و عزیزان ما را خوار کرد. سرزمین کربلا تا روز قیامت برای ما سختی و بلا بر جای گذاشت پس بایستی گریه کنندگان بر کسی مانند حسین گریه کنند و بدانید که گریستن بر حسین، گناهان انسان را می‌ریزد و انسان را پاک می‌کند.
 

۳. امام رضا (علیه السلام) در حدیث دیگری فرموده است: هر کس مصایبی را که بر ما روا داشته اند به یاد آورد و بر آن بگرید، در قیامت همراه با ما خواهد بود. هرکس به یاد مصایب ما بگرید و دیگران را بگریاند در روزی که همه چشم‌ها گریان است، چشمان او گریان نخواهد بود. هم چنین هر کس در جلسه‌ای بنشیند که در آن مجلس، امر ما برپا داشته می‌شود، در روزی که دل‌ها می‌میرد دل او زنده می‌شود».
 

۴. امام صادق (علیه السلام) به فرزند بزرگوارشان فرمود: «فرزندم! ۱۰ سال در ایام حج در سرزمین منی با وقف اموال و دارایی ام، مجلس عزا برای من برپا دار تا گریه کنندگان برای من بگریند».
 

۵. همچنین امام صادق (علیه السلام) به عبدالله بن حمّاد فرمود: «به من خبر رسیده است که گروه‌ها و دسته‌هایی از پیرامون کوفه و جا‌های دیگر و گروهی از زنان در نیمه شعبان، به آرام گاه جدم، حسین بن علی می‌روند و بر او نوحه سرایی می‌کنند و قرآن می‌خوانند. همچنین گروهی به بیان داستان شهادت و بعضی دیگر نیز به مرثیه سرایی می‌پردازند آیا چنین است؟»
حمّاد پاسخ داد: آری، من خود شاهد چنین مجلسی بوده ام.
حضرت فرمود: «خدای را سپاس که گروهی از مردم را علاقه‌مند قرار داد تا به مدح و ستایش ما بپردازند و برای ما عزاداری کنند. دشمنانِ ما را مورد اعتراض و طعن قرار می‌دهند و کار‌های زشت آن ستمکاران را آشکار می‌سازند».

ادامه مطلب در لینک زیر ادامه مطلب

۶. امام صادق (علیه السلام) در جایی دیگر به مسمّع فرمود: «ای مسمع! تو که اهل عراق هستی آیا قبر جدم حسین را زیارت می‌کنی؟» عرض کردم: خیر؛ زیرا من اهل بصره هستم و در همسایگی ما یکی از هواداران خلیفه زندگی می‌کند که پیرو هوا و هوس نفسانی اوست. هم چنین دشمنان ما از ناصبی و جز آن فراوان هستند. ترس آن دارم که به خلیفه اطلاع دهند و جان من در خطر افتد. امام فرمود: «آیا مصایب کربلا را به یاد نمی‌آوری؟» عرض کردم: چرا به یاد می‌آورم. فرمود: «آیا شیون و ناراحتی نمی‌کنی؟» گفتم: چرا، به خدا سوگند! گریه می‌کنم. حضرت فرمود: «خدا گریه ات را بپذیرد! آگاه باش که تو از کسانی هستی که برای مصایب ما اظهار ناراحتی می‌کنند و تو از کسانی هستی که در شادی ما شاد و در اندوه ما، اندوهناک اند».
سپس فرمود: «سپاس خدایی را که ما اهل بیت را به رحمت ویژه اش نواخت و بر دیگران برتری بخشید.‌ای مسمع! از زمان کشته شدن امیر مؤمنان علی زمین و زمان می‌گرید و گریه فرشتگان هنوز ادامه دارد».
بی تردید، این سخنان، نشان دهنده جایگاه والای گریستن بر شهیدان کربلا و مصایب اهل بیت (علیهماالسلام) است. البته این گونه عزاداری به زمان و مکان ویژه‌ای محدود نمی‌گردد، بلکه امامان معصوم (علیهماالسلام) هماره پیروان خود را به زنده نگه داشتن این سنت پسندیده، در هر شرایطی سفارش کرده اند تا فرهنگ مبارزه با ستم گران و یاد و خاطره جانبازی و رشادت همه شهیدان اسلام جاوید بماند.
در روایات و سیره حضرات معصومین (علیهماالسلام) تأکید فراوانی بر عزاداری شده است. علت این امر نیز آن است که عزاداری، رمز بقاء تشیع است. برگزاری مجالس عزاداری و اهتمام به آن، فوائد، آثار و برکات فراوانی دارد و در ادامه، به برخی از آن آثار اشاره می‌شود.

آثار و برکات عزاداری امام حسین (علیه السلام)

اول: آمرزش گناهان
اولین نتیجه عزاداری، آمرزش گناهان است. طبق روایات، اگر کسی وارد جلسه عزای امام حسین «علیه السلام» شود و عزاداری کند، گناهان او آمرزیده می‌شود. چنانکه از پیامبر «صلی الله علیه و آله» و ائمّه طاهرین (علیهماالسلام) روایاتی در اهمیت عزاداری و اینکه گریه بر مصائب اهل بیت (علیه السلام) بهشت را واجب می‌گرداند، وارد شده است. بحمدالله همیشه جلسات عزاداری رونق داشته و سزاوار نیست کسی خود را از فیض آن و نتایج مفید آن محروم سازد.
دوم: ثواب فراوان
در روایات معصومین «علیهماالسلام» برای عزاداری و زیارت امام حسین (علیه السلام)، ثواب حج و عمره بیان شده است. حتی در روایات آمده است که افضل از همه اعمال است. همچنین در روایات فرموده‌اند ثواب عزاداری و زیارت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) مانند آن است که خدای سبحان را در عرش زیارت کند. البته خداوند متعال مجسم نیست که روی عرش و کرسی بنشیند. پس معنای عرش خدا، استیلای خداوند بر عالم وجود است و این روایت از باب کنایه و تأکید بیان شده است. بر این اساس، ثواب زیارت امام حسین (علیه السلام)، از دور یا نزدیک، مانند آن است که اگر پروردگار متعال عرشی داشت و شما می‌توانستید خدا را زیارت کنید، از چنان ثوابی بهره‌مند می‌شدید.
تحلیل آمرزش گناهان و اعطای ثواب در عزاداری
همان‌طور که بیان شد، عزاداری و گریه برای امام حسین (علیه السلام) یکی از اسباب آمرزش گناهان است و ثواب‌ها و پاداش‌های شگفت‌آوری نیز برای آن وضع شده است. تحلیل این مطلب آن است که عزادار امام حسین (علیه السلان) باید با آن حضرت رابطه عاطفی برقرار کند؛ به این معنا که به اندازه عشق و محبتی که به ایشان و شعائر حسینی دارد، از گناهانش افسرده و ناراحت بوده، به پیروی از اهل بیت (علیه السلام) علاقه داشته باشد. پس، به تعبیر دیگر، معنای روایت چنین می‌شود که: اگر کسی برای عزاداری امام حسین (علیه السلان) وارد جلسه عزا شد و توبه کرد و از گناهان خود پشیمان شد، گناه او هرچه بزرگ و فراوان باشد، آمرزیده می‌شود.

سوم: دستیابی به حسن عاقبت

فایده سوم عزاداری، عاقبت به خیری است. به عبارت دیگر، دست عنایت امام حسین (علیه السلام) روی سر عزاداران قرار می‌گیرد و به این واسطه، از عاقبت سوء و سرنوشت بد، مصون و در امان خواهند ماند. حسن عاقبت سه معنا دارد: اوّل اینکه ذلت بعد از عزت پیدا نمی‌کند. دوم اینکه تا آخر عمر، حالت انحراف برای او پدید نمی‌آید و سوّم اینکه هنگام مرگ، اهل بیت (علیه السلام) را می‌بیند، آن بزرگواران به فریاد او می‌رسند و او نزد ایشان سربلند است. جلسات عزاداری، هر سه معنای حسن عاقبت را برای عزاداران پدیدار می‌سازد. به تجربه هم اثبات شده افرادی که با مسجد، روحانیّت و جلسات عزاداری رابطه دارند، عاقبت به خیر می‌شوند.
چهارم: ابقای اسلام و احیای تشیع
فایده چهارم عزاداری، که از فواید قبلی بالاتر و ارزشمند‌تر است، این است که عزاداری، عامل بقای اسلام و احیای تشیع است. امام حسین (علیه السلام) برای احیای اسلام و تشیع به کربلا آمدند. در آن زمان، اسلام در خطر و تشیع در حال نابودی بود و شیعیان نمی‌توانستند ابراز عقیده کنند، اما شهادت امام حسین (علیه السلام) ورق را برگرداند؛ اسلام باقی ماند و تشیع زنده شد. در واقع، زحمات رسالت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در تبلیغ اسلام و معرفی تشیّع که پس از جریان نامبارک سقیفه بنی ساعده، در حال از بین رفتن بود، زنده شد. در آن دوران، حتی امیرالمؤمنین (علیه السلام) چه قبل از خلافت و چه بعد از آن، به شدت در تنگنا بودند. پس از ایشان نیز امام مجتبی (علیه السلام) تنها بودند و بدین سبب مجبور به صلح با معاویه شدند. امام حسین (علیه السلام) تا زمان مرگ معاویه، به صلح برادر خویش پایبند بودند. اما پس از آن و با روی کار آمدن یزید که عهدشکنی آشکاری بود، اقدام به قیام کردند، زیرا می‌دانستند با وجود یزید، باید فاتحه اسلام را خواند، لذا فرمودند: اگر کسی مثل یزید حاکم باشد، اسلام نابود می‌شود: «عَلَى الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ یَزِید»؛ لذا قیام کردند و طبق گواهی تاریخ، پس از شهادت ایشان، طولی نکشید که ریشه بنی‌امیّه خشکید و اسلام عزیز باقی ماند. از این جهت، تردیدی وجود ندارد که بقای اسلام و احیای تشیع مرهون شهادت امام حسین (علیه السلام) است. اما آن شهادت و آثار عظیم آن سزاوار نبود که در کربلا تمام شود. آن امام بزرگوار نیز توجه داشتند که موج کربلا باید در جهان اسلام سراسری شود؛ لذا خاندان و فرزندان را نیز به همراه خود بردند. در آستانه مسافرت، محمد بن حنفیه گفت: اگر شما برای شهادت می‌روید، چرا زنان و کودکان را می‌برید؟ فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ قَدْ شَاءَ أَنْ یَرَاهُنَّ سَبَایَا». یعنی این‌ها ادامه دهنده رسالتی هستند که با شهادت آغاز می‌شود. بر این اساس، پس از عاشورا، و شهادت امام، نوبت به حضرت زینب (سلام الله علیها) و اهل بیت امام حسین (علیه السلام) رسید که با اسارت خود، موج شهادت امام (علیه السلام) و وقایع کربلا را سراسری کنند.
اسارت این خانواده، موجی در عالم اسلام ایجاد کرد. پس از اسارت نیز با عزاداری، به خصوص توسّط سایر ائمه معصومین (علیهماالسلام) موج شهادت، عالم‌گیر شد. در واقع، حرکت حسینی، ابتدا با اسارت خاندان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و سپس با عزاداری شیعیان، جاودان و سراسری شد و همیشه باقی خواهد ماند. از این رو می‌توان گفت: شهادت، اسارت و عزاداری در یک راستا هستند.
به عبارت دیگر، استمرار عزاداری، تا روز قیامت، سبب و عامل بقای اسلام و احیای تشیع است. بنابراین اگر ثواب آن از حج و عمره بالاتر باشد، تعجب ندارد.
 تأکید مکرر تعالیم دینی بر عزاداری نیز به خاطر نقش مؤثر آن بر بقای تشیع است. در روایات می‌خوانیم کسانی که به عزاداری اهمیت می‌دهند، مانند اصحاب اباعبدالله در روز عاشورا هستند. امام حسین (علیه السلام) به اصحاب خود فرمودند: مثل شما نیامده و نخواهد آمد. حال اگر کسی در این مجالس شرکت کند، مثل اصحاب امام حسین (علیه السلام) می‌شود. مثلا عزاداران می‌توانند با شرکت در عزاداری، حالت توبه و انابه پیدا کنند و مثل حرّ، فایده اوّل، یعنی آمرزش گناهان را ببرند.
پنجم: استجابت دعا
از دیگر فوائد عزاداری، استحابت دعا است. بحث دعا و استجابت آن در جلسات عزاداری مفصل است. این مطلب به تجربه بار‌ها اثبات شده و حاکی از عنایت خاص معصومین (علیهماالسلام) به عزاداران است.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما