مدح انسان توسط انسان
مدح این افراد جایز نیست:
1) مدح انسان فاسق یا ستمگر
2) مدح کسی که اگر مدح شود، متکبر می‌شود.
3) مدح کسی که مدح او باعث لذت بردن نفسش می‌شود، یعنی به جای اینکه خوشحال شود که خدا به او نعمتی داده و نعمت مدحی را که می‌شنود مطلق آن را از لطف خداوند بداند و شکر کند و بر تواضعِ خود بیفزاید، آن را نتیجه تلاش خودش می‌داند و فخر می‌فروشد.
4) مدح باید در صفات عالیه باشد. مانند: علم، تواضع، کار نیک و.... مدح برای ثروت و جمال یا قدرت و.... حرام است.
5) اگر در مجلسی وارد شدیم و دیدیم کسی را مدح می‌کنند و مدح در امور جایزِ مدح است، بدون اینکه ممدوح یا مدح شونده را بشناسیم نباید دچار خواطر شیطانی شویم، چنانچه در روایت است: دعبل خزایی در مدح امام رضا (علیه السلام)، شعری سرود و امام (علیه السلام) پس از شنیدنِ مدح، به او انعام دادند.
مثال: کسی که استادش را برای علمی که خالصانه به او بخشیده شده مدح می‌کند، اگر استاد متواضع باشد و بر تکبرش نیفزاید و اگر او را مدح کنند، از او تواضع بیشتری ببینند و نفسش آن نعمت را به خدا منتسب کند و شادی‌اش از شادی نعمت باشد و شکرش کند و آن را از نفس خویش نداند، این امر جایز است. چرا که کسی هم که مدح استاد می‌کند، استاد چیزی از دنیا ندارد که به او در قِبال این مدح عطا کند که چاپلوس‌پروری نماید.
6) گاهی وصف با مدح اشتباه گرفته می‌شود.
مثال: شما برای درمان بیماری خود به پزشکی مراجعه می‌کنید و پزشک شما را درمان می‌کند، اگر شما به پزشگ بگویید: آقای دکتر! داروهای شما در من مؤثر شد، خداوند به شما خیر دهد و من زمان بیماری به شما پزشک حاذق مراجعه خواهم کرد، این "توصیف" است از آن چه دیده‌اید و مبنایِ حقیقت دارد.
7) مدح هم سَم است و هم قوت!!! اگر کسی که مدح می‌شود واجد شرایط مدح نباشد مدح سَم و زَهر بر او شده و نابودش می‌کند، ولی اگر فرد واجد شرایط مدح باشد، مدح او را شاکرتر و به ادامه کارش قوت قلب می‌بخشد.
نقل شده از کانال تلگرامی اخلاق و معرفت در قرآن و روایات به نشانی akhlaghmarefat@
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بَنیها وَ السِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ
خداوندا به مقدار علمِ بی پایانت بر فاطمه و پدرش و شوهرش و فرزندانش و رازی که در او قرار داده شده، صلوات و درود بفرست.