منظور از پیراهن خونی عثمان!

17:10 1401/01/22 - یوری بویکا

منظور از پیراهن خونی عثمان!

پس از کشته شدن عثمان بن عفان به دست شورشیان، همسرش پیراهن خون‌آلود و مقداری از ریش کنده شده او را همراه نامه‌ای برای معاویه فرستاد و طلب خونخواهی کرد. معاویه از این نامه و پیراهن عثمان برای بیعت گرفتن از مردم به نفع خود استفاده کرد و امام علی (علیه السلام) را مقصر کشته شدن عثمان معرفی نمود. علاوه بر این، او با پیراهن عثمان، مردم شام را به جنگ علیه امام علی (علیه السلام) تشویق کرد. بدین ترتیب، لباس خونین و خونخواهی عثمان تبدیل به بهانه‌ای شد برای ناحق نشان دادن خلافت علی (علیه السلام) و حقانیت خلافت معاویه. شامیان در پی تبلیغات وسیع و ترفندهای مختلف معاویه با او موافقت کردند و به او گفتند: عثمان پسر عموی توست و تو ولی دم او هستی، ما نیز همراه تو هستیم.
معاویه در پاسخ به کسانی که از او می‌خواستند از خلافت مشروع علی بن ابی‌طالب پیروی کند، می‌گفت علی در کشته شدن عثمان بی‌تقصیر نیست و اگر تقصیر ندارد، قاتلان او را به ما تحویل دهد تا آن گاه به موضوع بعدی که خلافت مسلمانان است، بپردازیم و درباره آن بیندیشیم.
در برخی سخنان امام علی (علیه السلام) تصریح شده است که خونخواهی عثمان تنها بهانه‌ای است که معاویه از طریق آن در پی آرزوهای دنیوی خویش است؛ از جمله در نامه‌ای از امام علی (علیه السلام) خطاب به معاویه آمده است: «می‌دانم تو آن را بهانه‌ای برای رسیدن به آرزوهایت قرار داده‌ای و می‌خواهی وسیله ترقی خود کنی و مقصود تو خونخواهی عثمان نیست.»

این واقعه در ادبیات فارسی تبدیل به یک ضرب‌المثل گشت که البته به صورت‌های دیگری هم ذکر می‌شود؛ مانند «پیراهن عثمان کردن». کاربرد این ضرب المثل زمانی است که کسی چیز یا واقعه حقی را مستمسک و وسیله‌ای برای رسیدن به باطل قرار دهد و در این کار مبالغه به کار ببندد.

نقل شده از کانال تلگرامی راز نهج البلاغه به نشانی raz_Nahjolbalagheh@

اَللهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم وَالعَن اَعدَائَهُم اَجمَعین