همه بچهها گاهی دروغ میگویند و کمی عدم صداقت بین آنها مسئله مهمی نیست.
بنابر اعلام کتاب هدهد، مشکل از زمانی ایجاد میشود که دروغگویی به پدیدهای همیشگی تبدیل شود. زمانی دروغ گفتن در کودکان عادت میشود که از آن به عنوان راهی برای رهایی از دردسر یا فرار از مسئولیت استفاده کنند.
بنابراین هنگامی که کودک دروغ میگوید، مستقیم و بیپرده به او نشان دهید که متوجه شدهاید و مانع از تکرار دوباره آن شوید.
راستگویی را به صورت قانون در خانواده درآورید
به عنوان بخشی از قوانین و ارزشهای خانواده، قانونی شفاف در رابطه با اهمیت راستگویی و روابط صادقانه وضع کنید. اینگونه فرزندان شما پی میبرند که حتی زمانی که گفتن حقیقت سخت باشد، شما برای صداقت ارزش قائل هستید.
در مورد انواع دروغ و آسیبهایی که هر نوع میتواند ایجاد کند، صحبت کنید. دلایل مختلف مردم برای دروغ گفتن و اینکه چرا انتظار صداقت دارید را توضیح دهید.
الگوی راستگویی باشید
همیشه با کودکتان صادق باشید. او نمیتواند دروغهای مصلحتی را از دروغهای دیگر تشخیص دهد. بنابراین وقتی نمیخواهید در محفلی شرکت کنید، به دروغ نگویید که حالتان خوب نیست. فرزند شما آنچه را که انجام میدهید، تقلید میکند.
درباره دروغگویی و راستگویی صحبت کنید
مهم نیست فرزند شما چند سال دارد مهم این است که تفاوت دروغگویی و راستگویی را توضیح دهید. با این حال آگاه باشید که کودکان تا ۴ سالگی تفاوت صداقت و دروغ را کاملاً درک نمیکنند.
در مورد کودکان خردسال پرسیدن جملاتی مانند: «اگه بگم آسمان سبزه، دروغه یا راسته؟» میتواند کمککننده باشد. درباره عواقب احتمالی دروغگویی صحبت کنید از جمله اینکه مردم دیگر به گفتههای شما باور ندارند.
یک راه جذاب و موثر برای نشان دادن پیامدهای دروغگویی، استفاده از کتاب با موضوع دروغگویی برای کودکان یا کتاب با موضوع دروغگویی برای نوجوانان است. کتابهای الهامبخش زیادی وجود دارد که با داستانهای خندهدار و قصههای سوزناک به کودکان نشان میدهد که بهترین خط مشی زندگی، صداقت است.
همینطور با آنها در مورد تفاوت صداقت و راستگویی بیرحمانه صحبت کنید. کودکان باید یاد بگیرند که لزوما لازم نیست هر چیزی را به صرف صداقت اعلام کنند.
مثلا: «پیراهن او زشت است» یا «صورتت جوش دارد». ایجاد تعادل بین صداقت و مهربانی، مهارت اجتماعی ظریف و پیچیدهای است که شما باید از ابتدا به او آموزش دهید.
به علاوه با کودک خود در مورد اینکه اگر گرفتار دروغ شود چه اتفاقی میافتد، صحبت کنید. قبل از اینکه دروغگویی اتفاق بیفتد، بحث در مورد عواقب آن میتواند به عنوان عامل بازدارنده باشد و به هر دو شما کمک میکند که در صورت اتفاق چگونه رفتار کنید.
دلیل دروغ را تشخیص دهید
دروغگویی در کودکان ۳ دلیل اصلی دارد: خیالپردازی، لاف زدن و جلوگیری از تنبیه. وقتی دلیل احتمالی دروغ را تشخیص دهید، به شما کمک میکند تا برنامهای برای پاسخ به آن تدوین کنید.
ADHD
توجه داشته باشید که کودکان مبتلا به اختلال کمتوجهی و بیشفعالی(ADHD) بیشتر مستعد دروغگویی هستند. فراموشی، شتابزدگی و بینظمی از علائم شایع ADHD است که منجر به عدم صداقت در آنها میگردد و غالبا با سوء تفاهمها بزرگتر میشوند.
به عنوان مثال: از کودکی میخواهید که اسباببازیهای خود را کنار بگذارد و وقتی که او این کار را انجام نمیدهد، سرسختانه اصرار دارد که شما هرگز چنین درخواستی از او نکردهاید. چنین موردی برای کودک مبتلا به ADHD دروغ محسوب نمیشود بلکه او ممکن است واقعا دستور شما را فراموش کرده باشد.
هشدار دهید
هنگامی که کاملا مطمئن شدید که کودکتان دروغ میگوید، به او اخطار دهید. به عنوان مثال با آرامش بگویید: «به تو یک فرصت دیگه میدم که بهم راستشو بگی. اگه بفهمم که داری دروغ میگی عاقبت خوبی برات نداره».
عواقب عدم صداقت را تکرار کنید. اما روی آموزش احساس مسؤلیت و صداقت تمرکز کنید نه سرزنش و شرمنده کردن کودکتان. لحن صحبتتان آرام و دلسوزانه باشد. اگر عصبانی شوید، فریاد بکشید یا او را تهدید کنید، دیگر برای گفتن حقیقت احساس آرامش نخواهد کرد.
وظیفهای را به او بسپارید
وقتی کودک دروغ گفت، به جای اینکه فقط استفاده از لوازم الکترونیکی به مدت ۱ روز را ممنوع کنید، انجام یک سری از کارهای خانه را به او بسپارید. امتیازات را حذف کنید و از جبران خسارت به عنوان عواقب دروغگویی استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که این عواقب منصفانه باشد. از مجازات بیش از حد خودداری کنید. در غیر این صورت کودک به جای تمرکز روی کار اشتباهش به این فکر میافتد که چقدر والدینش ناعادلانه رفتار میکنند.
در مورد پیامدهای بدیهی دروغگویی صحبت کنید
به کودک خود توضیح دهید که دروغگویی باعث میشود که دفعه بعد حرف او را به سختی باور کنید. و دیگران کسانی که به عنوان دروغگو شناخته شده باشند را دوست ندارند و به آنها اعتماد نمیکنند.
او را به صداقت تشویق کنید
هنگامی که کودک در مورد موضوعی حقیقت را گفت، او را مورد تشویق قرار دهید: «میدانم که برات سخت بوده که بهم بگی اون ظرف رو شکستی، اما من خیلی خوشحالم که تصمیم گرفتی در مورد اون صادق باشی».
به دنبال کمک حرفهای باشید
اگر دروغگویی کودک بیمارگونه به نظر برسد یا باعث ایجاد مشکلاتی در مدرسه و با همسالانش شود، برای رسیدگی به آن از یک متخصص کمک بخواهید.
منبع:خبرگزاری ایسنا