اگر بدن شما هموگلوبین کافی نداشته باشد، بافت‌ها و عضلات اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند تا بتوانند به طور موثر کار کنند. این امر منجر به بیماری به نام کم خونی می‌شود.
زمانی که بدن شما مقدار کافی آهن نداشته باشد نشانه‌های کمبود آهن را تجربه خواهید کرد. بدن شما برای ساختن هموگلوبین، پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون که آن‌ها را قادر به انتقال اکسیژن به بدن می‌کند، به آهن نیاز دارد. اگر بدن شما هموگلوبین کافی نداشته باشد، بافت‌ها و عضلات اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند تا بتوانند به طور موثر کار کنند. این امر منجر به بیماری به نام کم خونی می‌شود.
اگرچه کم خونی انواع مختلفی دارد، کم خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع آن در سراسر جهان است.
دلایل کمبود آهن
شایع‌ترین دلایل کمبود آهن عبارتند از:
- عدم دریافت آهن کافی از خوراکی‌ها، آدم‌هایی که گوشت نمی‌خورند، اگر از خوراکی‌های دیگر آهن کافی دریافت نکنند، ممکن است در معرض خطر کمبود آهن باشند.
- ناتوانی بدن در جذب آهن به علت بیماری‌هایی مانند بیماری سلیاک، یا در اثر برداشتن بخشی از روده‌ی کوچک. اما چطور جذب آهن را در بدن افزایش بدهیم؟
- خون‌ریزی شدید، از قبیل قاعدگی‌های شدید یا خون‌ریزی داخلی مانند خون‌ریزی در اثر زخم معده یا سرطان روده‌ی بزرگ که ۶ نشانه خاموش دارد.
- بارداری: بسیاری از زنان باردار از کمبود آهن رنج می‌برند، چون نیازشان به آهن نه فقط به خاطر افزایش حجم خون خودشان، بلکه به علت جنین در حال رشدشان نیز است.
- مشکلات کلیه: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کلیوی مزمن به کمبود آهن مبتلا می‌شوند.
کمبود آهن چه علائمی دارد؟
زمانی که کمبود آهن به مرور زمان تشدید می‌شود، علائم آن شامل موارد زیر است:
– خستگی مداوم
– سرگیجه
– عدم تمرکز
– سردرد
– تنفس کوتاه
– رنگ پریدگی
– تاخیر در رشد و نمو عادی کودکان
– ریسک بالاتر عفونت
– شکنندگی ناخن
– تپش قلب تند و نامنظم که می‌تواند به مشکلات قلبی منجر شود
کدام مواد غذایی حاوی آهن هستند؟
منابع خوراکی آهن به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- منابع حیوانی آهن که عبارتند از: گوشت قرمز، مرغ، دل و جگر، زرده‌ی تخم مرغ و غذا‌های دریایی.
- منابع گیاهی آهن که عبارتند از: غنی‌ترین منابع گیاهی آهن حبوبات، مغز‌ها و بادام، ارده، میوه‌ی خشک‌شده، و سبزیجات برگ سبز از قبیل جعفری است.
در صورتی که کم خونی دارید و نشانه‌های کمبود آهن را تجربه می‌کنید، بعد از این‌که علت آن را فهمیدید، باید مصرف مکمل را در نظر بگیرید، و فقط به تغذیه اتکا نکنید. در کل اگر مکمل‌های غذایی مصرف می‌کنید، و به‌یژه مکمل‌های آهن، باید با پزشک مشورت کنید، همان‌طور که قبل از مصرف هر داروی دیگری با پزشک مشورت می‌کنید.
عموما یک مکمل آهن می‌تواند اشکال مختلفی مانند کپسول، شربت، و تزریق وریدی (در موارد سوء هاضمه و عدم جذب، مانند بعضی موارد بیماری‌های گوارشی، سرطان، و غیره) داشته باشد.
مکمل‌ها ممکن است دارای برخی عوارض باشند
بهتر است مکملی را انتخاب کنید که شما را قادر می‌سازد با تجربه کمترین اثرات جانبی، به جذب حداکثری آهن دست پیدا کنید. اثرات جانبی احتمالی مصرف مکمل‌های آهن شامل این موارد است:
– درد شکم
– اسهال
– یبوست
– تغییر در رنگ مدفوع
– ناراحتی کلی در ناحیه‌ی شکم
چه چیزی می‌تواند جذب آهن را دچار اختلال کند؟
– این احتمال وجود دارد که اسید اگزالیک موجود در بسیاری از سبزیجات سبز جذب آهن را به تاخیر بیندازد. مثلا اسفناج سرشار از اسید اگزالیک است که با آهن پیوند می‌دهد و جذب آن را در روده دچار اختلال می‌کند.
– اسید فیتیک، که تقریبا در تمام غلات کامل یافت می‌شود، ممکن است جذب آهن را دچار اختلال کند؛ بنابراین هرچند غلات کامل خودشان منابع خوبی برای آهن هستند، اما اسید فیتیک موجود در آن‌ها می‌تواند جذب آهن خوراکی‌ها و مکمل‌های دیگر را در بدن‌تان متوقف کند.
– نوشیدن چای یا قهوه، و شکلات، به علت این که حاوی مقادیر زیادی پلی‌فنول هستند جذب آهن را دچار اختلال می‌کنند، همین‌طور کلسیم مانند کلسیم موجود در لبنیات مانع از جذب آهن می‌شود؛ بنابراین بهترین روش این است که مکمل آهن را در کنار سبزیجات، میوه‌های سرشار از ویتامین C از قبیل کیوی، مالته (پرتقال)، توت فرنگی، فلفل قرمز (دلمه‌ای) و سیب.
منبع:باشگاه خبرنگاران جوان