پس از واقعه کربلا، سرنوشت قاتلان امام حسین (علیه السلام) چه شد؟
قاتلان امام حسین (ع) و یاران باوفایش، پس از واقعه کربلا دچار سخت‌ترین بلا‌ها شدند. تعدادی از آنان دچار بیماری‌های سخت شدند و به هلاکت رسیدند و عده‌ای نیز به‌دست خونخواهان امام حسین (ع) به سختی مجازات شدند و به سزای اعمال خود رسیدند.
در ادامه، نقش آنان در روز عاشورا و سرنوشت آنها را بخوانید.
یزید بن معاویه
از نظر تاریخ، خصوصاً تاریخ تشیع، مسلّم است که عامل اصلی شهادت امام حسین (علیه السلام) و یارانش، یزید بن معاویه بوده است. او پس از اینکه سر بریده حضرت را نزدش آوردند با چوب به دندان‌های مبارک امام می‌زد.
ماجرای هلاکت یزید به این شرح است که او روزی با سربازانش برای شکار به صحرا رفت و برای شکار آهویی به اصحابش گفت: «خودم به تنهایی برای شکار این آهو اقدام می‌کنم و کسی با من نیاید.» فرار آهو باعث شد که یزید از سربازانش دور شود و آنها هر چه به دنبال او گشتند، او را پیدا نکردند. یزید بن معاویه در صحرا به صحرانشینی برخورد کرد که از چاه آب می‌کشید. مقداری آب به یزید داد، ولی بر او تعظیم و سلامی نکرد که یزید خشمگین شد و گفت: «اگر بدانی که من کیستم بیشتر من را احترام می‌کنی».
آن اعرابی گفت: «ای برادر تو کیستی؟» که یزید در پاسخ گفت: «من امیرالمومنین یزید پسر معاویه هستم.» صحرانشین هنگامی که یزید بن معاویه را شناخت، خشمگین شد و شمشیر را به سمت یزید فرود آورد، اما بر سر اسب اصابت کرد و اسب پا به فرار گذاشت و یزید آنقدر بر زمین کشیده شد که به هلاکت رسید.
عبیدالله بن زیاد
عبید الله زیاد عامل مهم قتل مسلم بن عقیل پیش از رسیدن امام حسین (علیه السلام) به کربلا و روانه کردن سپاهیان خود به سوی حضرت و به شهادت رساندن ایشان بود و پس از واقعه عاشورا، خاندان امام (علیه السلام) را به اسارت برد.
عبید الله پس از پیروزی لشکریان مختار، با سپاه خود به سوی آنان آمد. مختار که اساساً در پی هلاک ابن زیاد و افراد دیگری بود که در واقعه کربلا دست داشتند، ابراهیم بن مالک اشتر را با سپاه برای مقابله با ابن زیاد فرستاد. ابراهیم که می‌خواست قبل از ورود ابن زیاد به سرزمین عراق، به وی برسد، در نزدیکی موصل به لشکر شام رسید. در جنگ شدیدی که میان عراقیان و شامیان آغاز شد، ابن زیاد شکست خورد (محرم ۶۷) و همراه با یارانش به قتل رسید.
بر اساس روایتی از ابومخنف، ابراهیم بن مالک اشتر خود در جنگ تن به تن، ابن زیاد را به قتل رسانده است.
عمر بن سعد
عمر بن سعد بن ابی وقّاص معروف به عمر سعد و ابن سعد، فرمانده سپاه عبیدالله بن زیاد در واقعه کربلا بوده است. او با لشکر چهار هزار نفری به کربلا رفت و نخستین تیر را به سوی حسین (علیه السلام) و یارانش رها کرد و پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) و یارانش دستور داد بر بدن آنان اسب بتازند. ابن سعد به حکومت ری نرسید و در سال ۶۶ هجری قمری به دست مختار ثقفی کشته شد.
او از شخصیت‌های منفور نزد شیعیان بوده و در زیارت عاشورا لعن شده است.
ابن سعد به هنگام قیام سلیمان بن صُرَد خزاعی کوفی به خونخواهی از قاتلان امام حسین (علیه السلام) در سال ۶۵ هجری قمری، از ترس کشته شدن به دست مردم، شب‌ها در دارالاماره می‌خوابید و یک سال بعد هنگامی که مختار بن ابی عبید ثقفی قیام کرد و بر کوفه مسلط شد، همراه با محمد بن اشعث که او نیز از شرکت کنندگان اصلی جنگ کربلا بود، فرار کرد.
بعد از شورش مردم کوفه بر ضد مختار، به کوفه بازگشت و با دیگر سران مخالف مختار، رهبری مردم را به دست گرفت، ولی با شکست کوفیان بار دیگر از کوفه گریخت و به سوی بصره رفت تا به مصعب بن زبیر پناهنده شود. مختار یکی از فرماندهان خود را به نام ابوقلوص شبامی به تعقیب آنان فرستاد.
وی ابن سعد را دستگیر کرده به نزد مختار آورد و ابن سعد و پسرش حفص بن عمر بن سعد که او نیز در مجلس حاضر بود به دستور مختار کشته شدند. مختار پس از آتش زدن بدن آنان سر‌های آن دو را برای محمد بن حنفیه به مدینه فرستاد.
در روایت تاریخی دیگر آمده است که ابتدا مختار، ابن سعد را به شفاعت عبدالله ابن جَعده بن هُبیره مخزومی امان داد، زیرا خواهر مختار یا به قولی دختر مختار همسر عمر بن سعد بود؛ اما پس از اعتراض محمد بن حنفیه به مختار، وی به یکی از فرماندهان سپاه خویش دستور داد تا ابن سعد را در خانه‌اش دستگیر کرده سر از تنش برگیرد.
شمر بن ذی الجوشن
شمر یکی از منفورترین اشخاصی است که در جنگ با امام حسین (علیه السلام) شرکت داشته و از او به نفرت یاد می‌شود. در بسیاری از روایات، شمر را عامل به شهادت رساندن امام در گودال قتلگاه می‌دانند. هم چنین او پس از به شهادت رساندن امام حسین (علیه السلام) قصد حمله به امام سجاد (علیه السلام) داشته که عده‌ای مانع او می‌شوند.
شمر نیز مانند بسیاری دیگر از عوامل دشمن در واقعه عاشورا، به فرمان مختار به هلاکت رسید. در پی قیام مختار ثقفی در سال ۶۶ هجری قمری، شمر در جنگ علیه او شرکت کرد، اما مختار وی و دیگر امرای اموی را در جنگ جَبّانة السَبیع (از محله‌های کوفه) شکست داد و شمر از کوفه گریخت.
مختار جمعی را به همراه غلام خود به دنبال او فرستاد، اما شمر غلام مختار را کشت و به قریه‌ای به نام کلتانیه (بین شوش و روستای صَیمره) رفت و نامه‌ای برای مُصعَب بن زبیر فرستاد که آماده جنگ با مختار بود، اما برخی از سپاهیان مختار، شمر را محاصره کردند و در حالی که یارانش گریخته بودند، او را کشتند و سرش را نزد مختار فرستادند و بدنش را پیش سگان انداختند، مختار نیز سر شمر را برای محمد بن حنفیه فرستاد.
محمد بن اشعث
محمد بن اشعث از عوامل دستگیری مسلم بن عقیل بود و در روز عاشورا انتساب امام حسین (علیه السلام) به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) انکار کرد و به همین دلیل، مورد نفرین امام (علیه السلام) قرار گرفت. در برخی روایات آمده است که او در روز عاشورا با نیش عقربی به هلاکت رسید، اما منابع قویتر، خبر از هلاکت او در قیام مختار می‌دهند.
محمد بن اشعث و دیگر قاتلان امام حسین (علیه السلام)، هنگامی که شنیدند مختار در جستجوی آنان است، گریختند و زمانی که از شورش اهالی کوفه باخبر شدند به کوفه برگشتند و فرماندهی این شورش را بر عهده گرفتند، اما بعد از اینکه شورش شکست خورد، محمد بن اشعث به همراه شبث بن ربعی و دیگر قاتلان امام حسین (علیه السلام) به بصره گریختند و مصعب بن زبیر را به جنگ با مختار تحریک کردند.
ابن اشعث سال ۶۷ هجری قمری در جنگ مصعب با مختار کشته شد.
هانی بن ثبیت حضرمی
او قاتل عبدالله بن علی بن ابی طالب و جعفر بن علی بن ابی طالب معرفی شده است و در زیارت ناحیه مقدسه به عنوان قاتل این دو فرزند امام علی (علیه السلام) لعن شده است. هانی بن ثبیت در روز عاشورا به همراه رحیل بن خیثمه جعفی و جریر بن مسعود حضرمی کمان و لباس‌های امام را ربودند.
او که به دستور ابن سعد بر پیکر مطهر امام حسین (علیه السلام) تاخته بود، سرانجام به دستور مختار در سال ۶۶ هجری قمری کشته شد.
حرمله بن کاهل اسدی
حرمله در روز عاشورا از تیراندازان سپاه عمر بن سعد بود. او حضرت علی اصغر را با تیر سه شعبه به شهادت رساند که به همین دلیل از او با نفرت زیادی یاد می‌شود و در زیارت عاشورا مورد لعن قرار گرفته است. او همچنین در شهادت حضرت اباالفضل العباس (علیه السلام) نیز نقش داشت و حامل سر مبارک ایشان به کوفه بود.
حرمله در قیام مختار، دستگیر شد و به فرمان مختار بن ابوعبید ثقفی، دست و پایش را قطع کردند و سپس او را در آتش سوزاندند. منهال بن عمرو هنگامی که از سفر حج به کوفه برگشت و صحنه مرگ حرمله را از نزدیک مشاهده کرد، ماجرای ملاقاتش با امام سجاد (علیه السلام) و نفرین آن حضرت در حق حرمله را برای مختار تعریف کرد.
مختار، از این که دعای امام سجاد (علیه السلام) به دست او تحقق یافته است، سجده شکر به جای آورد.
مطلب ادامه دارد برای دیدن ادامه مطلب روی لینک زیر به نام ادامه مطلب کلیک کنید