مهمترین موضوع در پوکی استخوان این است که اگر فعالیت بدنی کم یا رژیم غذایی افراد مناسب نباشد به تدریج کلسیم در استخوان‌ها کم خواهد شد.
افزایش آمار عارضه پوکی استخوان به یک سونامی در عرصه سلامت جهانی تبدیل شده است. در واقع این بیماری علائم خاصی ندارد، اما مقاومت بافت استخوان را کاهش می‌دهد. ذخیره شدن کلسیم در استخوان‌ها باعث سفت و محکم شدن آنها می‌شود. روند ذخیره کلسیم قبل از تولد، آغاز و تا سن ۳۰ سالگی ادامه پیدا می کند. در واقع مهم ترین موضوع این است که اگر فعالیت بدنی کم یا رژیم غذایی افراد مناسب نباشد به تدریج کلسیم در استخوان‌ها کم و استخوان‌ها شکننده می‌شوند.
علائم پوکی استخوان کدام است؟
بیماری پوکی استخوان یک بیماری پنهان و مرموز است و تا قبل از شکستگی هیچ علائمی ندارد. مهمترین عارضه آن پوک شدن استخوان‌ها محسوب می شود. از عوارض دیگر آن می توان به کاهش تدریجی قد، بی خوابی ناگهانی، گرفتگی شبانه پا‌ها، درد مداوم کمر، بیماری‌های لثه و شل شدن دندان‌ها اشاره کرد.
چه کسانی بیشتر درمعرض خطر پوکی استخوان قرار دارند؟
۱- زنان
حدود نیمی از زنان بالای ۴۵ سال و ۹۰ درصد زنان بالای ۷۵ سال در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. به طور تقریبی از هر سه زن یک نفر و از هر دوازده مرد یک نفر به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند. زنان بعد از یائسگی به علت توقف ترشح هورمون‌های زنانه و نقش مهمی که این هورمون‌ها در استحکام استخوان‌ها دارند، بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
هورمون زنانه (استروژن) جلوی از بین رفتن استخوان را می‌گیرد، جذب کلسیم را بهبود مى‌بخشد و اثر ورزش را روى استخوان‌ها می‌گذارد. خانم‌هایی که دچار نارسایی تخمدان هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. از آنجا که استروژن بر تراکم استخوان‌ها موثر است، خانم‌هایی که قاعدگی نامنظم دارند ممکن است از تاثیر محافظت کننده این هورمون‌ها روی سلامت استخوان‌هایشان بهره‌مند نشوند. زنان سفید پوست بیشتر از زنان سیاه پوست در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند؛ بنابراین زنان ایرانی، خود به خود در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرند و باید پیشگیری‌های لازم را انجام دهند.
۲- افراد مسن
با بالا رفتن سن احتمال ابتلا به پوکی استخوان نیز بالا می‌رود. با افزایش سن درصد جذب کلسیم موادغذایی کاهش می‌یابد. به هر میزان که پیشگیری در سنین پایین‌تر انجام شود، نتیجه بهتر خواهد بود. البته میزان ابتلای مردان مسن به بیماری پوکی استخوان کمتر از زنان است.
۳- مصرف سیگار و الکل
اگر به دنبال دلیل دیگری برای ترک سیگار هستید، علاوه بر سرطان ریه، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی، پوکی استخوان را نیز در لیست دلایل خود قرار دهید. دود سیگار مستقیما بر پوکی استخوان تاثیر می‌گذارد. مواد موجود در سیگار موجب عدم تعادل هورمونی می‌شود. فرایند استخوان سازی در افراد سیگاری کمتر است و مواد مغذی هم به خوبی جذب بدن آنها نمی‌شود.
۴- افراد بی تحرک
احتمال ابتلا به پوکی استخوان در افراد کم تحرک بیشتر است. بافت‌های استخوانی در صورت فعالیت جسمی قطور و محکمتر می‌شوند و با کم تحرکی تحلیل می‌روند. فعالیت بدنی روزانه با افزایش جذب کلسیم به سلامت بدن انسان به ویژه استخوان‌ها کمک زیادی می‌کند. بهترین، مفیدترین و به صرفه‌ترین ورزش برای افراد بالغ و به ویژه سالمندان پیاده روی است. توجه داشته باشید که ورزش‌هایی مثل پیاده روی نقش مهمی بر رسوب کلسیم در استخوان‌ها دارند.
۵- افرادی که سابقه ژنتیکی دارند
ژن‌ها از پدر و مادر به فرزند منتقل می‌شود. اگر والدین سابقه بیماری پوکی استخوان داشته باشند احتمال ابتلای فرزند به پوکی استخوان افزایش می‌یابد. اگر پوکی استخوان در خانواده شما شایع باشد، احتمال مبتلا شدن شما نیز افزایش می‌یابد. این فاکتور زمانی تشدید می‌شود که یکی از اعضای خانواده قبل از رسیدن به ۶۰ سالگی دچار پوکی استخوان شود.
۶- افرادی که رژیم غذایی نامناسب دارند
رژیم غذایی با ویتامین ناکافی، رژیم غذایی سنگین و شدید لاغری، رژیم غذایی با نمک یا گوشت زیاد و هزاران اشتباه تغذیه‌ای دیگر باعث پوکی استخوان می‌شود. با رعایت یک برنامه غذایی مناسب می‌توانید سلامت کامل را در تمام سنین داشته باشید. تغذیه اصولی، آبی بر آتش پوکی استخوان است. کمبود مواد مغذی و عدم دریافت ویتامین کافی که در بسیاری از رژیم‌های افراطی صورت می گیرد؛ عامل اصلی پوکی استخوان محسوب می شود.
۷- افراد مبتلا به کمبود وزن
افرادی که کمبود وزن دارند، مواد معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز و ضروری را به مقدار لازم دریافت نمی‌کنند. توصیه می‌شود وزن خود را متعادل نگه دارند؛ چون همانطور که اضافه وزن به بدن آسیب می‌رساند، کمبود وزن هم مشکل ساز است.
۸- افرادی که سابقه‌ی تیروئید یا شکستگی استخوان دارند
شکستگی‌های زیاد در دوران جوانی، عامل ایجاد پوکی استخوان در آینده است. شکستگی‌ها باعث خانه نشینی فرد شده و عدم تحرک باعث کاهش استحکام استخوان‌ها می‌شود. پرکاری و کم کاری تیروئید، هر دو اثر نامناسبی بر فعالیت استخوان‌ها دارند. برای درمان این بیماری‌ها داروهای هورمونی تجویز می‌شود که یکی از عوارض آن پوکی استخوان است.
۹- افرادی که کافئین و کورتون مصرف می‌کنند
مصرف کافئین سبب عدم جذب آهن، کلسیم و مواد معدنی مهم دیگر می‌شود. مصرف خوراکی‌هایی، چون شکر و مواد قندی مانند نوشابه و شیرینی، میزان جذب کلسیم را کاهش می‌دهد که نتیجه آن پوکی استخوان است. مصرف روزانه‌ی کورتون، جذب کلسیم را مهار و استخوان‌ها را تخریب می‌کند.
مصرف روغن جامد و نوشابه‌های گازدارِ حاوی اسید نیز بر جذب کلسیم تاثیر گذاشته و احتمال ابتلا به پوکی استخوان را بالا می‌برند. مصرف مقدار زیاد فسفر در رژیم غذایی به شدت جذب کلسیم توسط روده را کاهش می‌دهد. به طور مثال با مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار که در ترکیب خود حاوی اسید فسفریک هستند، بخش عمده‌ای از کلسیم جذب نخواهد شد.
مطلب ادامه دارد و ادامه مطلب در لینک زیر ادامه مطلب
