از داروهای مسکن برای تسکین انواع درد استفاده می‌شود که می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.
بسیاری از مردم به عنوان روشی سریع و موثر با وجود کوچکترین احساس درد برای تسکین به مُسکن ها متوسل می شوند. استفاده نادرست از مسکن‌ها به دلیل مواد موجود در آنها و همچنین تداخل با سایر داروهایی که فرد مصرف می‌کند ، می تواند منجر به عوارض جانبی و مشکلات زیادی برای سلامتی بدن شود.
مسکن ها به عنوان هر نوع دارویی که باعث کاهش درد می شود، تعریف شده اند؛ بسیاری از آنها را می توان بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کرد. مسکن ها با سایر داروهای مخدر که به طور موقت از درد جلوگیری می‌کنند، متفاوت است.
مسکن‌ها دردهای متعددی مانند ورم مفاصل، ماهیچه ها ، جراحی ، دندان درد ، سردردهای حاد و مزمن را درمان می‌کنند. نوع مسکن ها با توجه به نوع دردی که فرد احساس می‌کند، تعیین می شود.
در این گزارش ما به بررسی مضرات و مزایای مصرف مسکن ها ، خطرات ناشی از مصرف بدون تجویز پزشک و اشتباهات رایج بسیاری از افراد را مورد بحث قرار می دهیم و مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه را مرور می کنیم.
اشکال مختلف مسکن ها
داروهای مسکن به شکل پماد، قرص، کپسول، آمپول تزریقی یا شیاف موجود است. مدت زمان مصرف مسکن ممکن است متفاوت باشد، اکثر افراد برای چند روز در مواردی مثل دندان درد و سردرد، یا زمانی که دچار درد عضلانی هستند، به مصرف مسکن نیاز دارند.
اما برخی از افراد که از بیماری های حاد مانند کمردرد مزمن و آرتریت رنج می‌برند، ممکن است نیاز به مصرف مسکن هایی برای مدت طولانی داشته باشند. مسکن ها رنج کسانی را که از بیماری های زیادی مانند آپاندیسیت ، انواع سرطان ، نقایص مادرزادی و بیماری های کیسه صفرا رنج می برند، تسکین می‌دهند.
انواع مسکن
داروهای ضد درد به سه نوع اصلی طبقه بندی می شوند.
نوع اول داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی هستند، آسپرین برجسته ترین دارو در این گروه است این داروها در دوزهای پایین، برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شوند.
نوع دوم دارو های آلکالوئیدی هستند که به دو دسته ضعیف و قوی تقسیم می شوند. ضعیف ها شامل کدئین و دی هیدروکدئین و نوع قوی آن قوی دیامورفین و مورفین هستند. این داروها بیشتر پس از جراحی های پیچیده و طولانی تجویز می شوند .
نوع سوم مسکن ها شامل داروهایی است که ترکیبی از دونوع بالا هستند، از جمله کدئین پاراستامول و همچنین پاراستامول دی هیدروکدئین.
شیوه اثر مسکن بر انواع درد
نحوه تسکین درد متفاوت است؛ مواد آلکالوئیدی سیگنال های درد ارسال شده به مغز را کاهش می دهد، بنابراین واکنش سیستم عصبی به این سیگنال ها کمتر می شود.
داروهای ضد التهابی جلوی پروستاگلاندین ها را می‌گیرند، این آنزیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن را تنظیم می کند.
پاراستامول یکی از داروهای مسکن و غیر مخدر است که استفاده زیادی از آن می شود. مصرف این دارو برای بزرگسالان و کودکان بی خطر است و در دردهای ساده و متوسط استفاده می شود. همچنین برای کسانی که از زخم معده رنج می برند نیز بی خطر است و می تواند جایگزین خوبی برای آسپرین باشد زیرا باعث خونریزی معده نمی شود.
اشتباهات رایج
بسیاری از تصورات و اشتباهات رایج در مورد مسکن ها در بین مردم وجود دارد ، از جمله کاهش درد با افزایش دوز مسکن که قطعی نیست و حتی ممکن است عوارض جانبی مسکن را افزایش دهد.
برخی تصور می کنند که ترکیبی از مسکن ها می تواند مفید باشد و فراموش می‌کنند که هر مسکن از یک ماده فعال تشکیل شده است که ممکن است ترکیب این دو یا چند مسکن برای فرد مصرف کننده، مخاطره آمیز باشد.
تجویز نامناسب
مردم مسکن های تجویزی را با دیگران مانند دوستان و خانواده به اشتراک می گذارند ولی ممکن است این دارو برای همه مناسب نباشد و برای یک مشکل خاص و برای یک فرد خاص توسط پزشک تجویز شده باشد.
برخی دیگر از افراد داروها را در خانه ذخیره می کنند تا در مواقع لزوم در دسترس باشد اما از شرایط مناسب نگهداری و همچنین تاریخ انقضای دارو غافل می شوند. تاریخ انقضا قبل از استفاده باید بررسی شود. مسکن ها در این مورد نه تنها مفید نخواهند بود بلکه مضر هستند.
عوارض جانبی
عوارض جانبی داروهای مسکن مربوط به نوع مسکن و مدت زمانی که فرد از این مسکن استفاده می‌کند، بستگی دارد. استفاده بیش از حد از آنها آسیب های زیادی را در پی دارد که می تواند منجر به عفونت شود. همچنین علائمی مانند تهوع ، استفراغ ، یبوست ، خشکی دهان و خواب آلودگی در افرادی که بیش از حد مسکن مصرف می‌کنند، بروز می‌کند.
معده و روده اندام هایی هستند که بیشتر تحت تأثیر مسکن ها قرار می‌گیرند. تا جایی که ممکن است باعث زخم و خونریزی در معده و روده شود.
بیماران تنفسی به دلیل استفاده بیش از حد از مسکن ها در معرض خطر جدی قرار دارند. در مواردی باعث آسیب به ریه و بیمار دچار تنگی نفس می شود.
استفاده زیاد از داروهای مسکن باعث ایجاد برخی مشکلات برای قلب و عروق خونی و همچنین لخته شدن و سکته مغزی می شود و همچنین می‌تواند باعث نارسایی کبد و نارسایی کلیه شود.
داروهای مسکن بر استخوان ها و ماهیچه ها تأثیر می گذارد و خطراتی را برای زن باردار ایجاد می‌کند و ممکن است جنین سقط شود.
نکات مهم
پزشکان مجموعه ای از نکات را برای جلوگیری از عوارض جانبی مسکن ها ارائه می دهند ، شاید اولین مورد مصرف آنها با معده خالی باشد. زیرا ممکن است باعث عفونت شدید معده و درد طاقت فرسا شود.
به طور کلی زنان باردار، در دوران شیردهی یا دوران بارداری قبل از مصرف داروهای مسکن، باید با پزشک مشورت کنند. مدت زمان مصرف داروهای مسکن نباید از ۴ روز متوالی و حداکثر دو بار در روز تجاوز کند.
در مواردی که نیاز به مصرف مسکن به صورت هفتگی یا ماهانه است، باید اطمینان حاصل شود که فرد از هیچ مشکل گوارشی رنج نمی‌برد. برای کودکان، مسکن ممنوع است.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان