از دیدگاه طب سنتی، وقتی فرد در نوعی موقعیت وزنی قرار گیرد که عملکرد و فعالیت اعضای بدنش به‌درستی انجام نشود، دچار گونه‌ای از بیماری شده است.
یکی از روش‌هایی که در طب رایج برای سنجش و محاسبه وزن مورد استفاده قرار می‌گیرد، بی‌ام‌آی (BMI) یا شاخص توده بدنی است که بر‌اساس آن افراد را به گروه‌های چاق، متناسب و لاغر تقسیم می‌کنند. این روش محاسبه در طب سنتی وجود ندارد.
در این مکتب در مورد افراد لاغراندام، با توجه به شرح‌حال و معاینات تا زمانی که فرد دچار ضعف عملکرد در اندام‌های بدن نشده و مشکلی نداشته باشد، لاغری فرد را بیماری در‌نظر نمی‌گیرند اما در صورتی که فرد در اثر لاغری دچار اختلال عملکرد شده باشد، باید بر‌اساس تدابیری بر وزنش بیفزاید.
لاغری، نتیجه خشکی بدن
برای داشتن یک وزن متناسب باید یک تناسب بین مواد غذایی دریافتی و سوخت‌وساز آن وجود داشته باشد. اگر دریافت ما زیاد اما سوخت و ساز کم باشد، دچار چاقی و برعکس اگر دریافت مواد غذایی کم و سوخت‌وساز زیاد باشد، دچار لاغری می‌شویم. از دیدگاه طب سنتی، اغلب افراد لاغراندام از نظر روحی و روانی تحت تاثیر هستند. غم، غصه، افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روحی و روانی می‌تواند سبب خشکی بدن و لاغری شود.
در طب سنتی، لاغری نتیجه خشکی بدن و چاقی نتیجه رطوبت زیاد است و هر‌چیزی که سبب خشکی‌مزاج شود فرد را لاغر می‌کند.
کم خوابی، رژیم‌های غیراصولی، خوردن مواد غذایی خشکی‌زا مانند فست‌فودها، غذاهای مانده، غذاهای حاوی گوشت گاو و گوساله و ... بدن را به سمت خشکی میبرد. خواب زیاد سبب رطوبت و چاقی و خواب کم سبب خشکی و لاغری می‌شود.
هر چه خشکی بدن بیشتر شود از کیفیت و مدت زمان خواب کاسته شده و هر چه از کیفیت خواب کم شود بر خشکی بدن افزوده و فرد در یک چرخه معیوب قرار می‌گیرد البته کیفیت و میزان خواب به مزاج مغز هم مربوط می‌شود و متخصص مربوط باید آن را در‌نظر گرفته و تدابیر کاربردی برای ایجاد خواب متعادل همراه با آرامش برای فرد ارائه دهد.
نشانه‌ها و مزاج افراد لاغر اندام
اغلب کسانی که لاغر اندام هستند معمولا مزاج خشک از نوع گرم و خشک یا سرد و خشک دارند. حال اگر این لاغری سبب عملکرد نامطلوب اندام‌های بدن شود، فرد به سمت سوءمزاج یا همان مزاج بدی که بدن را از حالت تعادل خارج کرده پیش می‌رود. در اینجا باید تدابیری در‌نظر گرفته شود.
این افراد اغلب استخوان‌ها و غضروف‌های برجسته و دنده‌های قابل مشاهده دارند و گهگاه از دردهای استخوانی رنج می‌برند. بدن، پوست و موی خشک دارند، اشتهای کم داشته و اغلب به‌دلیل مصرف مواد غذایی ناسالم و رژیم نادرست دچار سردرد، سرگیجه، ضعف و بی‌حالی می‌شوند.
قدرت و توان بدنی خوبی ندارند، از نظر روحی و روانی زود از کوره در‌می‌روند و بیشتر عصبانی و خشمگین هستند و اغلب از بی‌خوابی و بیداری‌های شبانه رنج می‌برند.
نوع خوراک
تغذیه افراد لاغراندام باید از نوعی باشد که بتواند رطوبت کافی به بدن برساند. چیپس، پفک، شکلات، فست‌فود، الویه، ماکارونی، لازانیا، آش رشته، قارچ، گوشت گاو و گوساله، کنسرو، سیب‌زمینی سرخ‌شده و مواد شور و تلخ و تند اغلب خشکی‌زا هستند.
صبحانه این افراد بهتر است شله‌زرد، فرنی، حریره بادام، نان سنگک با کره محلی و مربا و زرده تخم‌مرغ عسلی باشد و برای ناهار و شام، برنج به‌صورت کته تهیه و با خورش فسنجان، بادام، خورش به، خورش کدو یا آلو و اسفناج مصرف شود. خوراک بامیه، سوپ جو و حلیم هم مناسب است.
میان‌وعده برای افزایش وزن بهتر است بادام، کشمش، مویز، انجیر، فالوده سیب و کاهو و سکنجبین باشد. مسلما مصرف چربی‌های نامطلوب و شیرینی‌های صنعتی نظیر کیک و بیسکوییت برای کمک به اضافه وزن توصیه نمی‌شود. چربی بهتر است از نوع روغن زیتون و شیرینی‌های طبیعی و تقویت‌کننده باشند.
ورزش و ماساژ مناسب
ورزش می‌تواند با ایجاد شادابی و روحیه خوب به افزایش اشتها کمک کند. ورزش‌های هوازی که سبب افزایش ضربان قلب و حرارت و سرخی بدن می‌شود همچون پیاده‌روی، ایروبیک و طناب زدن در کل برای حفظ سلامتی مناسب است. برای افزایش وزن، ورزش خاصی وجود ندارد اما ورزش‌های کششی مثل دمبل زدن، گزینه مناسبی است.
در افرادی که به سبب لاغری مفرط دچار ریزش عضلات به‌خصوص در ناحیه صورت می‌شوند بادکش سیلیکونی یا ماساژهای معمولی یا حرفه‌ای پیشنهاد می‌شود. البته ریزش عضلات صورت در افراد با استعداد ژنتیکی ناخودآگاه رخ می‌دهد.
روغن مالی با بادام شیرین و بنفشه می‌تواند به میزان کافی رطوبت را برای صورت فراهم کند. بهترین نوع استفاده از روغن‌ها این است که پوست را تا حد سرخ و قرمز شدن ماساژ دهید و سپس با دستمال خنک، سرد کنید.
در این کار زیاده‌روی نکنید
عقیده بر این است که زیاده‌روی در مقاربت می‌تواند از دلایل لاغر شدن افراد باشد. به گفته دکتر پارسا، نزدیکی جنسی اگر برای دو طرف (مرد و زن) خوشایند و متعادل باشد سبب لاغری نمی‌شود اما اگر در انجام آن زیاده‌روی شود سبب از دست‌رفتن رطوبت بدن و بروز خشکی و لاغری می‌شود.
در کل هر عامل و فشاری که سبب برون‌رفت رطوبت از بدن شود مانند مقاربت بیش از حد، فعالیت بدنی افراطی، تعریق زیاد، بی‌خوابی‌های طولانی‌مدت و ... می‌تواند سبب دفع رطوبت و لاغری شود. البته کسانی که لاغری‌های بیمارگونه و تضعیف‌کننده دارند باید از نظر آزمایش‌های طبی مثل تیروئید یا وجود انگل و ... بررسی شوند.
رمز چاق شدن کودکان
یکی از مهم‌ترین موارد در مورد کودکان لاغر، توجه به خواب آنهاست. ساعت ۹ تا ۱۰ شب بهترین زمان خواب برای کودکان است زیرا هورمون‌های رشد، اوایل شب ترشح و سبب افزایش قد و رشد و وزن‌گیری مطلوب کودک می‌شود.
برای کودکان نباید از تنقلات ناسالم استفاده کرد زیرا سبب بی‌اشتهایی نسبت به وعده‌های اصلی و میان‌وعده‌های سالم می‌شود. بادام، چهارمغز، شیربادام، فالوده سیب، کاهو و سکنجبین و تحرک و فعالیت بدنی مناسب می‌تواند سبب تحریک اشتها شود. لازم است بدانید عصبانیت و لجبازی کودکان و ترساندن آنها سبب خشکی و لاغری می‌شود.
دارویی برای افزایش اشتها و اضافه وزن
برای کمک به رفع بی‌اشتهایی، شربت یا رب انار بهتر است هر هشت ساعت به اندازه یک قاشق مرباخوری مصرف شود. شربت آبلیمو، شربت به، آب سیب و آب زرشک نیز توصیه می‌شود.
رایحه درمانی هم گزینه مناسبی است. بهتر است گوشت یا دنبه را روی زغال دود داده تا بوی اشتها‌برانگیز آن سبب برانگیخته شدن اشتها شود.
در طب سنتی داروهای گیاهی برای افزایش رطوبت بدن وجود دارد که بدن را از خشکی و لاغری به سمت رطوبت و چاقی میبرد. ماءالجبن یا پودر آب پنیر برای رفع خشکی بدن توصیه می‌شود که البته باید با توجه به شرایط افراد تجویز شود.
کسانی که بدنی خشک اما معده سرد و تر دارند نباید از این دارو استفاده کنند. نوعی داروی گیاهی آماده به نام شربت انار منعنع در داروخانه‌های سطح شهر و سلامتکده‌ها و کلینیک‌های دانشگاهی طب سنتی وجود دارد که پایه آن شربت انار همراه با نعنا است و باعث افزایش اشتها و میل به غذا می‌شود.
منبع: جام جم آنلاین
اَللهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّـل فَـرَجَهُم
